Аз соли 1991 инҷониб мардуми Покистон ҳамасола 5 февралро ҳамчун рӯзи изҳори ҳамраъйӣ бо мардуми Кашмир ҷашн мегиранд, ки дар тӯли 7 даҳсолаи охир барои ба даст овардани нахуствазири худ, ҳуқуқи худмуайянкунӣ мубориза ва қурбониҳои бемисл додаанд. Мисли ҳамеша, имсол ҳам мардуми Покистон барои тасдиқи дастгирии сиёсӣ, маънавӣ ва дипломатии худ ба мардуми Кашмири ишғолшуда семинарҳо, конфронсҳо ва намоишҳо баргузор мекунанд. Дар рафти ин фаъолиятҳо ҷанбаҳои муҳими баҳси Кашмир таъкид карда шуда, нақзи ҳуқуқи башар, ки аз ҷониби нерӯҳои Ҳинд алайҳи мардуми Кашмир идома доранд, ба таври воқеӣ тарҳрезӣ карда мешаванд.
Барои фаҳмидани аҳамияти таҷлили “Рӯзи ҳамбастагии Кашмир” бояд таърихи ишғоли Ҳинд аз Кашмирро, ки ба тақсимоти субконтинента пас аз як садсолаи ҳукмронии Бритониё тааллуқ дорад, дарк кард. Мувофики санад оид ба истиклолияти Хиндустон ва нақшаи тақсимот аз 3 июни соли 1947, ки 18 июли худи ҳамон сол парламенти Британия кабул карда буд, мустамликаи Британияи Кабир бояд ба ду давлати сохибихтиёр тақсим карда шавад. Минтақаҳои аксарияти ҳиндуҳо бояд Ҳиндро ташкил медоданд ва минтақаҳои мусалмоннишини музофотҳои Ғарбӣ ва Банголаи шарқӣ бояд ба Давлати Покистон дохил карда шаванд.
Тибқи меъёри тақсимшавӣ, давлатҳои князӣ бояд бо назардошти вазъи ҷуғрофӣ ва демографияи ҷамъиятӣ ё ба Покистон ё ба Ҳиндустон ҳамроҳ мешуданд. Кашмир, ки як давлати аксарияташ мусалмон аст ва 87 дарсади ҷамъияти мусалмонон, тамоюли табиии пайвастан ба Покистонро дошт, аммо тарҳҳои бади ҳокими он замонаш Ҳиндуҳо Маҳараҷа Ҳари Сингҳ ва Конгресси Миллии Ҳинд роҳро барои нобуд кардани ояндаи миллионҳо нафар мардуми Кашмир. Ҳинд 27 октябри соли 1947 ба таври комил ба рӯҳияи нақшаи тақсимот ва бар хилофи орзуҳои Кашмир, артиши худро ба он ҷо фуруд оварда, давлатро ишғол кард.
Мардуми Кашмир аз рӯзи аввал истилои ғайриқонунии Ҳиндро қабул накард ва аз ҳамон рӯз муборизаи озодихоҳии худро идома дода истодааст. Онҳо ба муборизаи мусаллаҳона шуруъ карданд, ки онро шуриши оммавӣ дастгирӣ намуд. 1 январи соли 1948, Ҳиндустон шикасти қувваҳои худро эҳсос карда, ба Шӯрои Амнияти Созмони Милали Муттаҳид муроҷиат кард, ки он дар резолюцияҳои пайдарпайи худ, ки ҳам Покистон ва ҳам Ҳиндустон қабул карда буданд, оташбас, аломатгузории хатти оташбас, демилитаризатсияи давлатро тасдиқ карданд ва дархост кард плебисцити озод ва беғаразона, ки аз ҷониби СММ гузаронида мешавад. Демаркатсияи оташбас боиси тақсим шудани Кашмир ба ду қисм, Азад Ҷамму ва Кашмир ва Кашмири ишғолии Ҳиндустон гардид. Марҳилаи якуми қатъномаҳои СММ (оташбас) дар ҳоле амалӣ гардид, ки демилитаризатсияи қаламрав ва баргузории плебисцит дар зери чатри СММ то имрӯз иҷронашуда боқӣ мемонад.
Аввалин сарвари давлати Ҳиндустон; Лорд Маунтбаттен 27 октябри соли 1947 гуфта буд, ки азбаски масъалаи ҳамроҳшавӣ [Кашмир] бояд мувофиқи хоҳишҳои мардуми иёлот ҳал карда шавад, ҳукуматҳои ман мехоҳанд, ки ҳарчи зудтар қонун ва тартибот дар Кашмир баркарор карда шуд, масъалаи хамрох шудани давлат бояд бо истинод ба мардум хал карда шавад.” Боз яке аз асосгузорони Хиндустон ва нахуст-вазир, коршинос Чаво-харлол Нехру, ки хукуматаш масъалаи Кашмирро ба мухокимаи Ташкилоти Давлатхои Муттахид гузошта буд, 25 ноябри соли 1947 дар мачлиси муассисони Хиндустон гуфт: «Барои мукаррар намудани софдилона мо таклиф кардем, ки , вакте ки ба халки [Кашмир] имконият дода мешавад, ки ояндаи худро хал кунад, ин бояд дар зери назорати трибунали бегараз, монанди Ташкилоти Давлатхои Муттахида анчом дода шавад 26 июни соли 1952 Нехру ба парламента Хиндустон гуфт: «Агар халк Кашмириён намехоҳанд бо мо бимонанд, бигзоред, ки онҳо ба ҳар роҳ бираванд; мо онҳоро бар хилофи иродаи онҳо нигоҳ намедорем, ҳарчанд барои мо дарднок бошад.” Мардуми сарзамини ишғолшуда пас аз дидани нокомии тамоми воситаҳои осоиштае, ки ба ҳалли баҳси Кашмир нигаронида шудаанд, дар соли 1989 барои таъмини ҳуқуқи худ ба худмуайянкунӣ шӯриши густурдае оғоз карданд, ки бо ҳар рӯз суръат гирифт, ки Ҳиндустонро маҷбур кард, ки дар гирду атроф нишаста бошад. мизи гуфтушунид бо Покистон. Аммо таассуфовартарин ҷанбаи тасвир ин аст, ки дар ҳоле ки Покистон дар раванди муколама чандирии қобили мулоҳиза нишон дод, равиши оштинопазири Ҳинд ҳамчунон бузургтарин монеа дар ҳалли баҳси Кашмир боқӣ монд.
Сарфи назар аз идомаи раванди муколамаи байни Ҳиндустон ва Покистон ва оғози тадбирҳои таҳкими боварӣ (CBM) байни ду кишвар ва дар саросари хатти назорат (LoC), вазъияти заминӣ дар қаламрави ишғолшуда ҳамчун терроризми давлатии Ҳиндустон бетағйир боқӣ мемонад. ба мукобили .халки бегунохи Чамму ва Кашмир бетаъкир меравад. Нерӯҳои Ҳинд “тамоми рекордҳои поймолкунии ҳуқуқи инсонро бо куштани одамони бегуноҳ, ҳабс кардани ҷавонон, шарманда ва таъқиби занон ва беҷазоӣ оташ задани хонаҳои истиқоматиро шикастанд”. Нерӯҳо дар Кашмири ишғолшуда беш аз наваду ду ҳазор сокини осоиштаро ба қатл расонданд, беш аз ҳафт ҳазор нафарро дар ҳабс кушта, беш аз бисту панҷ ҳазор занро бева кардаанд. Дар давоми 20 соли охир зиёда аз сад хазор кудакро ятим монда, кариб дах хазор зани кашмириро тахкир кардаанд. Дар куҷо будубоши ҳазорон нафари бегуноҳ – Кашмир, ки дар ҳабси нирӯҳо нопадид шудаанд, ҳанӯз маълум нест.
Тааҷҷубовар аст, ки ба ҷои тазоҳуроти эътирозии зидди Ҳиндустон дар нимаи дуюми соли 2008 ҳамчун раъйпурсии Кашмир алайҳи ишғоли ғайриқонунии Ҳиндустон, Ҳиндустон як драмаи интихоботии дигарро ба намоиш гузошт, то ҷомеаи байналмилалиро таҳрик диҳад ва маъмурияти дигари лӯхтакчаро болои Кашмир таҳмил кунад. Дар давоми якмоҳаи интихоботӣ мақомоти ишғолӣ тамоми раҳбарияти Ҳурриятро дар зиндон ё ҳабси хонагӣ ҷойгир карда, тамоми водии Кашмирро дар муҳосира нигоҳ медоштанд. Покистон борҳо таъкид кардааст, ки ҳеҷ гоҳ гузинаи ҳалли масъалаи аслӣ миёни Покистону Ҳиндустонро, ки хилофи ормонҳои Кашмир аст, қабул намекунад. Президенти Покистон ва сарвазири Покистон борҳо гуфтаанд, ки Кашмир ба Кашмир тааллуқ дорад ва онҳо ҳаками сарнавишти онҳо ҳастанд.
Аз нигоҳи таърихӣ, дар паси Покистон ва мардуми он, изҳори ҳамраъйӣ бо Кашмир якчанд сабаб вуҷуд дорад. Аз ҳама ҷолибтарин дар байни онҳо пайвандҳои муштараки фарҳангӣ, идеологӣ, ҷуғрофӣ ва эҳсосӣ мебошанд, ки дар тӯли асрҳо мардуми сафолии ҳарду минтақаро ба як иттиҳод пайваст кардаанд. Зиёда аз он, халки Покистон дуруст хис мекунад, ки Кашмир1 кори нотамоми таксимоти нимчазира мебошад.
Чунин аст контексти ҷашни Рӯзи якдилӣ. Ҳамин тариқ, 5 феврал рӯзи эътирофи муборизаи Кашмириҳо барои адолат, сулҳ, ҳақиқат ва ҳуқуқҳои асосии инсон аст. Мақсад аз таҷлили ин рӯз фиристодани сигналҳои гуногун ба аудиторияи гуногун аст, ки: Ба Кашмир, “мо бо шумоем” ·зулм метавонад дароз кунад, аммо пойдор нагардад.